Διεθνές δίκαιο και δίκαιο ΕΕ
Το διεθνές δίκαιο είναι ένα σώμα κανόνων που αναγνωρίζονται από τα κράτη ή τα έθνη ως δεσμευτικοί για τις μεταξύ τους σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεών τους με τους διεθνείς οργανισμούς. Το διεθνές δίκαιο ενσωματώνεται συνήθως στις συμφωνίες μεταξύ κυρίαρχων κρατών ή/και προκύπτει από τέτοιες συμφωνίες.
Ο όρος «διεθνές δίκαιο» μπορεί να αναφέρεται σε δύο τομείς δικαίου:
- Το δημόσιο διεθνές δίκαιο διέπει τις σχέσεις μεταξύ κρατών και διεθνών οργανισμών σε τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δίκαιο των συνθηκών, το δίκαιο της θάλασσας, το διεθνές ποινικό δίκαιο και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
- Το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο – ή σύγκρουση νόμων – είναι μια ομάδα κανόνων του δικονομικού δικαίου που καθορίζει ποιο νομικό σύστημα θα επικρατήσει και το δίκαιο ποιας δικαιοδοσίας θα ισχύσει για μια δεδομένη νομική διαφορά. Αυτοί οι κανόνες εφαρμόζονται όταν μια νομική διαφορά έχει διασυνοριακή διάσταση, όπως στην περίπτωση σύμβασης που συνάπτεται μεταξύ μερών που βρίσκονται σε διαφορετικά κράτη ή στην περίπτωση που η εν λόγω διασυνοριακή διάσταση αφορά χώρα με πολλαπλές δικαιοδοσίες.
Σχέση με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)
Παρόλο που το δίκαιο της ΕΕ μπορεί να θεωρηθεί ως ειδική μορφή του διεθνούς δικαίου, το κύριο σώμα του δικαίου της ΕΕ διαθέτει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που συνήθως δεν εμφανίζονται στο διεθνές δίκαιο. Ειδικότερα, οι πολίτες μπορούν να επικαλούνται δικαιώματα που κατοχυρώνει το δίκαιο της ΕΕ ενώπιον των δικαστηρίων των κρατών μελών της ΕΕ, ενώ το διεθνές δίκαιο πρέπει συνήθως να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο προτού αποκτήσουν τη δυνατότητα να το επικαλούνται οι πολίτες. Επίσης, το δίκαιο της ΕΕ συχνά υπερισχύει του δικαίου των κρατών μελών της ΕΕ.
Το διεθνές δίκαιο μπορεί να πηγάζει κυρίως από διεθνείς συμφωνίες ή συμβάσεις, επιπλέον μιας σειράς κοινώς αναγνωρισμένων αξιών, προτύπων και αρχών, που δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκη να αναφέρονται ρητά σε μία συμφωνία. Οι διεθνείς συμφωνίες μπορούν να είναι διμερείς (δηλαδή μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών) ή πολυμερείς (δηλαδή μεταξύ περισσοτέρων από δύο κρατών). Πολύ συχνά, εκπονούνται και αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο ενός διεθνούς οργανισμού, όπως τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ), το Συμβούλιο της Ευρώπης και πολλοί άλλοι. Σημαντική πηγή διεθνούς δικαίου αποτελεί, επίσης, η νομολογία των διεθνών δικαστηρίων.
Υπάρχουν διάφορες πηγές πληροφόρησης διαθέσιμες στο κοινό σχετικά με το διεθνές δίκαιο. Ακολουθεί μη εξαντλητικός κατάλογος:
- Συλλογή Συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών,
- Δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών,
- Συμβούλιο της Ευρώπης - Συμβάσεις: ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατία, δικαστική συνεργασία,
- Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO): δίκαιο της θάλασσας
- Διεθνής Επιτροπή Προσωπικής Κατάστασης (ICCS),
- Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ): διεθνές εμπορικό δίκαιο,
- Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) και Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος (ΕΟΧ),
- Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) - Σύμβαση κατά της δωροδοκίας,
- Σύστημα ηλεκτρονικής πληροφόρησης για το διεθνές δίκαιο (EISIL) της Αμερικανικής Εταιρείας Δικαίου,
- Οδηγός διεθνούς δικαίου από την HG.org,
- Διάσκεψη της Χάγης για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο (HCCH): μπορείτε να βρείτε συμβάσεις και συμφωνίες σχετικά με αυτόν τον τομέα, καθώς και τμήματα που παρέχουν εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με την επικύρωση εγγράφων για διεθνή χρήση («επισημείωση»), την επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων, την απαγωγή παιδιών και την υιοθεσία.
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επίσης δημιουργήσει την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου. Στόχος της είναι η προώθηση της προοδευτικής ανάπτυξης του διεθνούς δικαίου και της κωδικοποίησής του. Για τον σκοπό αυτόν, η επιτροπή αυτή δημοσιεύει μελέτες και έρευνες, συλλέγει νομικά προηγούμενα και επεξεργάζεται προτάσεις για νέες συνθήκες. Το έργο της Επιτροπής Διεθνούς Δικαίου είχε ως αποτέλεσμα τη θέσπιση μιας σειράς σημαντικών συνθηκών και άλλων βασικών πράξεων στον τομέα του διεθνούς δικαίου.
Δίκαιο ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) διαθέτει δικό της νομικό σύστημα και δίκαιο — oι βασικοί κανόνες και αρχές θεσπίζονται στις ιδρυτικές συνθήκες. Η ΕΕ μπορεί να θεσπίζει νομικές και νομοθετικές πράξεις, τις οποίες τα κράτη μέλη οφείλουν να τηρούν και να εφαρμόζουν.
Το δίκαιο της ΕΕ είναι νομικά δεσμευτικό και διαθέσιμο στο κοινό σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Μέσω του ιστότοπου EUR-lex έχετε πρόσβαση στο πλήρες κείμενο των νομικών εγγράφων της ΕΕ σε όλες αυτές τις γλώσσες και μπορείτε να κάνετε αναζήτηση για έναν συγκεκριμένο νόμο ή νομοθετική πράξη.
Πηγές του δικαίου της ΕΕ
Οι δύο κύριες πηγές του δικαίου της ΕΕ είναι το πρωτογενές και το παράγωγο δίκαιο.
Το πρωτογενές δίκαιο αποτελείται από συνθήκες που καθορίζουν το νομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το παράγωγο δίκαιο αποτελείται από νομικές πράξεις που βασίζονται σε αυτές τις συνθήκες, όπως είναι οι κανονισμοί, οι οδηγίες, οι αποφάσεις και οι συμφωνίες. Επιπλέον, υπάρχουν οι γενικές αρχές που διέπουν το δίκαιο της ΕΕ, η νομολογία που αναπτύσσεται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο.
Ειδοποιός διαφορά του δικαίου της ΕΕ είναι ότι είναι άμεσα εκτελεστό ενώπιον των δικαστηρίων των κρατών μελών της ΕΕ («άμεση ισχύς») και ότι ενδέχεται οι νόμοι των κρατών μελών της ΕΕ να μην εφαρμόζονται εφόσον αντιβαίνουν στο δίκαιο της ΕΕ («υπεροχή» του δευτέρου).
Πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ (οι Συνθήκες)
Το πρωτογενές δίκαιο μπορεί να θεωρηθεί ως η υπέρτατη πηγή δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής έννομης τάξης και αποτελείται κυρίως από τις ακόλουθες Συνθήκες:
- «ιδρυτικές» Συνθήκες: η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Συνθήκη για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας,
- τα πρωτόκολλα και τα παραρτήματα που προσαρτώνται στις Συνθήκες, οι συνθήκες προσχώρησης κρατών μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες συνθήκες.
Από κοινού, οι Συνθήκες αυτές καθορίζουν την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών, ορίζουν τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, τις εξουσίες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και το πεδίο των δραστηριοτήτων τους στο πλαίσιο κάθε τομέα πολιτικής.
Η πιο πρόσφατη αναθεώρηση του πρωτογενούς δικαίου της ΕΕ πραγματοποιήθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2009 (οι προαναφερθείσες Συνθήκες περιλαμβάνουν τις τροποποιήσεις που επέφερε η Συνθήκη της Λισαβόνας).
Παράγωγο δίκαιο της ΕΕ (νομοθεσία, συμφωνίες, κτλ.)
Το παράγωγο δίκαιο αποτελείται από τις λεγόμενες μονομερείς πράξεις και συμφωνίες.
Οι μονομερείς πράξεις είναι κυρίως όσες απαριθμούνται στο άρθρο 288 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις, γνώμες και συστάσεις. Επιπλέον, υπάρχουν συγκεκριμένες πράξεις που βασίζονται σε προηγούμενες Συνθήκες: για παράδειγμα, στον τομέα των ποινικών υποθέσεων εξακολουθούν να ισχύουν «αποφάσεις-πλαίσια» (είχαν εκδοθεί προτού τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, όταν η δικαστική και αστυνομική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις υπαγόταν σε ειδικό καθεστώς — περισσότερες πληροφορίες για το θέμα μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο: Σύνοψη — ποινικές υποθέσεις μέχρι τον Νοέμβριο του 2009). Οι νομικά δεσμευτικές πράξεις που θεσπίζονται μέσω της νομοθετικής διαδικασίας (όπως είναι οι κανονισμοί, οι οδηγίες και οι αποφάσεις-πλαίσια) αναφέρονται ως νομοθετικές πράξεις ή «νομοθεσία».
Οι συμφωνίες περιλαμβάνουν τα εξής: διεθνείς συμφωνίες ή συμβάσεις που υπογράφηκαν από την Κοινότητα ή την Ευρωπαϊκή Ένωση και χώρα ή οργανισμό εκτός της ΕΕ, συμφωνίες μεταξύ κρατών μελών και διοργανικές συμφωνίες που συνάπτονται από διαφορετικά θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Το δίκαιο είναι ένα σύστημα κανόνων που δημιουργούνται και εφαρμόζονται από δημόσια θεσμικά όργανα. Το δίκαιο αποτελεί σημαντικό καθοριστικό παράγοντα της κοινωνίας που διαμορφώνει το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον και συμβάλλει ουσιαστικά στην κοινωνική ειρήνη. Ως εκ τούτου, η ενημέρωση σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο είναι ζωτικής σημασίας για κάθε πολίτη.
Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ διαθέτει δικό του δίκαιο, νομικό σύστημα και συνταγματικές προϋποθέσεις και διαδικασίες για τη θέσπιση των νόμων. Επιπλέον, όλα τα κράτη μέλη δεσμεύονται από το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο.
Πως λοιπόν κατοχυρώνει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των ανθρώπων, όταν γίνεται λάθος διαχείριση του δικαίου και οι αποφάσεις που βγαίνουν τόσο σε κρατικό όσο και σε ευρωπαικό επίπεδο, δημιουργούν ανισότητες και κάνουν διαχωρισμούς;
Κλείνω με ένα κείμενο που μπορεί να το βρει ο καθένας στο site της ΕΕ:Οι Ευρωπαίοι ενωμένοι μέσα από τη διαφορετικότηταΗ Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι μια οικογένεια ευρωπαϊκών δημοκρατικών χωρών, οι οποίες έχουν δεσμευτεί να συνεργάζονται για την ειρήνη και την ευημερία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένα κράτος που επιδιώκει να αντικαταστήσει τα υπάρχοντα κράτη και είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλο διεθνή οργανισμό. Η ΕΕ είναι όντως μοναδική. Τα κράτη μέλη της έχουν θεσπίσει κοινά θεσμικά όργανα στα οποία εκχωρούν ορισμένες εξουσίες τους, έτσι ώστε να είναι δυνατόν να λαμβάνονται δημοκρατικές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για συγκεκριμένα θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος με πολλές διαφορετικές παραδόσεις και γλώσσες, αλλά και με κοινές αξίες. Η ΕΕ προασπίζει αυτές τις αξίες. Προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των λαών της Ευρώπης, επιδιώκοντας την ενότητα, ενώ συγχρόνως διαφυλάσσει τη διαφορετικότητα και διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στους πολίτες.
Στο πλαίσιο των αυξανόμενων αλληλοεπιδράσεων που χαρακτηρίζουν τον 21ο αιώνα, κάθε ευρωπαίος πολίτης θα πρέπει να συνεργάζεται με πολίτες άλλων χωρών σε ένα πνεύμα φιλοπραγμοσύνης, ανοχής και αλληλεγγύης.
Καταλαβαίνετε από το παραπάνω κείμενο πως έχουμε φτάσει μέχρι εδώ. Ακούγοντας και διαβάζοντας τέτοια κείμενα που πραγματικά αν εφαρμόζονταν, θα μιλούσαμε για πραγματικές κοινωνίες ανθρώπων.
Επειδή όμως δεν μπορούν και δεν είναι ικανοί να πραγματοποιήσουν κάτι τέτοιο, η μοναδική λύση που μας δίνεται είναι να κάνουμε εμείς οι πολίτες τη τεράστια αυτή μεταρρύθμιση. Σ΄ένα δομημένο περιβάλλον που περιλαμβάνει εκατοντάδες Ελλήνων Συνελεύσις, που βρίσκονται σε κάθε καποδιστριακό δήμο, με καταστατικό και στόχους που μιλάνε μόνο για την απελευθέρωση του ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα, υλικά και πνευματικά. Διότι σε αυτό το χωροχρονικό αυτό που λείπει είναι οι αξίες και οι αρχές που διέπουν τον άνθρωπο.
Ένας για όλους και όλοι για έναν.
Ελλήνων Συνέλευσις - Αρτέμης Σώρρας.
ΕΛΕΝΗ ΜΗΛΙΩΡΗ
Β3 ΝΟΤΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.